Wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej (WWRPP)
Wskaźnik WRPP odzwierciedla potencjał rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynikający z warunków naturalnych. Został on opracowany w IUNG-PIB w latach siedemdziesiątych, w ramach badań dotyczących metodologii oceny jakości gruntów rolnych w Polsce. Głównym celem badań było stworzenie wskaźników pozwalających na ilościową i przestrzenną ocenę czynników naturalnych, decydujących o potencjalnej wydajności plonów na poziomie lokalnym. WWRPP jest wskaźnikiem zintegrowanym bazującym na ocenie wskaźników poszczególnych elementów siedliska takich jak: jakość i przydatność gleb, stosunki wodne gleb, rzeźba terenu oraz agroklimat.
Waloryzację warunków przyrodniczych opracowano na podstawie ilościowych zależności pomiędzy plonem, a jakością siedliska i klimatem. Wycenę warunków glebowo-przyrodniczych, opracowaną metodami analizy statystycznej, zagregowano do poziomu gmin i obrębów ewidencyjnych, wyliczając ogólny wskaźnik waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej jako miarę potencjału produkcyjnego siedliska. Wagi przyjęte w waloryzacji dla poszczególnych czynników są odzwierciedleniem ich rangi w kształtowaniu plonu. W waloryzacji rolniczej przestrzeni produkcyjnej szczególne znacznie mają warunki glebowe, ponieważ w funkcji samego tylko wskaźnika jakości i przydatności gleb można wyjaśnić około 80% obserwowanej zmienności plonów. Udział wskaźnika cząstkowego agroklimatu ujmującego cały kompleks czynników klimatycznych zawiera się w przedziale 1-15 pkt., wskaźnika warunków wodnych w przedziale 0,5-5 pkt., a rzeźby terenu od 0 do 5 pkt (tabela 1)
| Wskaźnik cząstkowy | Zakres punktów |
|---|---|
| Jakości i przydatności rolniczej gleb | 18-95 |
| Agroklimatu | 1-15 |
| Rzeźby terenu | 0-5 |
| Stosunków wodnych gleb | 0,5-5 |
| Razem WWRPP | 19,5-120 |
Jakość i przydatność gleb, oszacowana została na podstawie klas bonitacyjnych i kompleksów przydatności rolniczej gleb. Powierzchnie klas bonitacyjnych na waloryzowanym obszarze ustalono na podstawie danych ewidencji gruntów, a powierzchnie kompleksów przydatności rolniczej na podstawie cyfrowej mapy glebowo-rolniczej o rozdzielczości 1:25 000.
Warunki rzeźby zostały scharakteryzowane za pomocą wymiernego wskaźnika waloryzacji wyprowadzonego na podstawie klasyfikacji spadków terenu i typu rzeźby - klasyfikację i obliczenia punktacji rzeźby wykonano z wykorzystaniem algorytmów, w oparciu o numeryczny model terenu o rozdzielczości (5 x 5 m).
Jakość stosunków wodnych wyznaczono na podstawie ilości wody jaką może retencjonować profil glebowy ze względu na skład granulometryczny poszczególnych poziomów gleby oraz położenie w rzeźbie terenu. Źródłem danych charakteryzujących budowę profilu glebowego i układ poziomów glebowych była cyfrowa mapa glebowo-rolnicza.
Ocena punktowa za rzeźbę terenu oraz warunki wodne jest ujmowana tylko w skali 5 punktowej z powodu częściowego uwzględnienia tych czynników już w ocenie jakości i przydatności rolniczej gleb.
Waloryzację klimatu przeprowadzono na podstawie danych meteorologicznych z wielolecia (opadów, temperatury i długości sezonu wegetacyjnego), przy czym obszary o klimacie najmniej korzystnym uzyskały 1 pkt., a obszary znajdujące się w najlepszych warunkach uzyskują do 15 pkt. Wyliczenie wskaźnika agroklimatu sprowadzono do wyrażenia plonów na danym obszarze w funkcji parametrów meteorologicznych – funkcje te wyjaśniają obserwowaną zmienność plonów.
